Học theo góc người học được lựa chọn họat động và phong cách học: Cơ hội “Khám phá”, ‘Thực hành”; Cơ hội mở rộng, phát triển, sáng tạo; Cơ hội đọc hiểu các nhiệm vụ và hướng dẫn bằng văn bản của người dạy; Cơ hội cá nhân tự áp dụng và trải nghiệm. Do vậy, học theo góc kích thích người học tích cực thông qua hoạt động; Mở rộng sự tham gia, nâng cao hứng thú và cảm giác thoải mái, đảm bảo học sâu, hiệu quả bền vững, tương tác mang tính cá nhân cao giữa thầy và trò, tránh tình trạng người học phải chờ đợi. Ví dụ: Với chủ đề môi trường hoặc giao thông có thể tổ chức các góc: Viết; Đọc; Vẽ tranh: Xem băng hình; Thảo luận...về nội dung chủ đề.
Dạy học theo góc có những điểm tương đồng với dạy học theo nhóm, theo cặp và một số phương pháp, kỹ thuật, thủ thuật dạy học khác. Ưu điểm của học theo góc trong dạy học nói chung và Mỹ thuật nói riêng là người dạy có thể giao nhiều nhiệm vụ với các mức độ và năng lực khác nhau theo từng nội dung học tập, mỗi cá nhân tự hoàn thành nhiệm vụ với sự tương tác của người dạy và thành viên trong nhóm. Mỗi góc phải chuẩn bị đầy đủ các phương tiện đáp ứng nội dung học tập và nhiệm vụ các góc cùng hướng tới mục tiêu bài học. Dạy học theo góc có thể áp dụng ở hầu hết các dạng bài học và các bài tập tích hợp kiến thức nhiều môn học.
Ví dụ: Vẽ theo mẫu - Vẽ tĩnh vật - Vẽ mầu.
( Bài 30 - Lớp 8 - Chương trình Mỹ thuật Trung học cơ sở)
Góc 1: Tìm hiểu các bước vẽ - Khám phá
Góc 2: Quan sát, nhận xét các bước vẽ - Trải nghiệm
Góc 3: Quan sát, nhận xét mẫu – Phân tích
Góc 4: Thực hành – Áp dụng.
Việc phân chia các góc theo các phong cách và nội dung học tập không nhất thiết phải đủ tất cả 4 góc như trên, mà có thể linh hoạt tổ chức 2 hoặc 3 góc tùy theo điều kiện và nội dung học tập, nhằm đảm bảo học sâu, thoải mái.
Học theo dự án là phương pháp học tập mang tính xây dựng, trong đó người học hoàn toàn chủ động tham gia hoạt động dưới sự hướng dẫn của người dạy, để tạo ra một sản phẩm hay vận dụng các kiến thức đã học để tìm hiểu, thực hành nghiên cứu một vấn đề trong học tập hay giải quyết một vấn đề trong cuộc sống. Hay nói khác, học theo dự án là một hoạt động học tập nhằm tạo cơ hội cho người học tổng hợp kiến thức từ nhiều lĩnh vực học tập và áp dụng một cách sáng tạo vào thực tế cuộc sống. Quá trình học theo dự án giúp người học củng cố kiến thức, xây dựng các kỹ năng hợp tác, giao tiếp và học tập độc lập, chuẩn bị hành trang học tập suốt đời cho người học, đặc biệt là thế hệ trẻ và đối mặt với thử thách trong cuộc sống.
Học theo dự án là hoạt động tìm hiểu sâu về một chủ đề cụ thể với mục tiêu tạo cơ hội để người học thực hiện nghiên cứu vấn đề thông qua việc kết nối các thông tin, phối hợp nhiều kỹ năng giá trị và thái độ nhằm xây dựng kiến thức, phát triển khả năng.
Dạy học theo dự án có thể áp dụng ở các bài mang tính tổng hợp của môn học hoặc liên môn. Trong dạy học Mỹ thuật, học theo dự án phù hợp với các dạng bài mang tính khai thác giá trị truyền thống, mang tính liên môn hay những vấn đề tổng hợp của nhiều nội dung, vấn đề có tính hiện thực cuộc sống và những nội dung gắn kết giữa ly thuyết với thực hành, xâm nhập thực tế cuộc sống .... để phát triển nhận thức, tư duy và kích thích, khám phá, sáng tạo....
* Ví dụ: Tìm hiểu về trang phục dân tộc ở Điện Biên.
( Môn Trang trí – phần hoạt động ngoại khóa – Năm thứ 2 - Hệ CĐSP).
Nội dung các hoạt động học tập tổ chức như sau:
- Lựa chọn chủ đề
+ Những nét đặc trưng trong trang phục người Thái đen ở Điện Biên
+ Quan niệm về trang phục của người Thái được thể hiện như thế nào? Hiện nay trang phục của người Thái có thay đổi gì?
- Lập kế hoạch: Dự kiến các nhiệm vụ cần nghiên cứu và thời gian thực hiện.
+ Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu đặc điểm của trang phục người Thái đen qua tên gọi, kiểu dáng, màu sắc, chất liệu, cách trang trí...
+ Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu quan niệm của người Thái đen về trang phục: trong sinh hoạt hàng ngày, trong cưới xin, trong tín ngưỡng, trong lễ hội....Hiện nay trang phục của người Thái đen ở Điện Biên có sự thay đổi như thế nào? Giải thích vì sao?
+ Nhiệm vụ 3: Vận dụng sự hiểu biết về trang phục dân tộc Thái vào việc thiết kế trang phục dân tộc Thái đen bằng giấy gói hoa.
- Thực hiện dự án
+ Thu thập thông tin: Phỏng vấn nhiều đối tượng trong xã hội, trong cộng đồng; Lập phiếu điều tra về đặc điểm, kiểu dáng...của trang phục; tìm kiếm tư liệu trên các phương tiện thông tin....
+ Lập bảng so sánh trang phục xưa và nay của người Thái đen ở Điện biên
+ Ghi hình ảnh thực tế về những vấn đề tìm hiểu...
- Xử lí thông tin:
Sàng lọc, sắp xếp, bố cục...lại các nguồn tư liệu thu thập theo hệ thông của nội dung đề tài.
- Báo cáo kết quả:
Lựa chọn hình thức báo cáo: Thuyết trình, trình chiếu, diễn kịch, trình diễn thời trang, kể chuyện....
- Nhìn lại quá trình thực hiện dự án:
+ Đánh giá những nội dung đã làm, đã biết tới mức độ như thế nào?
+ Ý thức học tập, xây dựng qua vấn đề tìm hiểu tích cực ở mức độ nào?
+ Những vấn đề khó khăn khi thực hiện đã giải quyết, tồn đọng?
+ Quan hệ giữa các thành viên trong nhóm và với thực tế như thế nào?
+ Vấn đề khác quan trọng trong dự án là những gì...
Xuất phát từ định hướng đổi mới trong dạy học, mà đổi mới phương pháp dạy học là một trong những yếu tố then chốt của quá trình dạy học, đồng thời, nhằm đáp ứng nhu cầu năng động của xã hội, các phương pháp dạy học trên có tác dụng gắn lí thuyết với thực tiễn cuộc sống, hình thành ở người học y thức tự học, tự nghiên cứu, phân hóa được trình độ, năng lực người học ở các nội dung học tập cụ thể, nhằm phát huy tối đa khả năng học tập, phát triển tư duy sáng tạo và khoa học, hình thành kỹ năng giải quyết vấn đề trong cuộc sống của người học. Điều này hoàn toàn phù hợp và hiệu quả trong dạy học nghệ thuật của hệ thống giáo dục hiện nay.
Trong khuôn khổ của bài viết, tôi không thể chia sẻ được đầy đủ những nội dung của các phương pháp dạy học nêu trên, cũng như không cho phép trình bày sâu hơn việc tiếp cận và áp dụng trong dạy học nghệ thuật. Song, thông qua nội dung trình bày này, tôi hy vọng cùng người đọc tiếp cận tích cực các phương pháp dạy học: Theo hợp đồng, theo góc, theo dự án trong dạy học nói chung, dạy học - giáo dục nghệ thuật nói riêng, sao cho nghệ thuật là bắt nguồn từ cuộc sống và luôn tác động tới cuộc sống qua tình cảm thẩm mỹ của người nghệ sĩ - người thầy - người thưởng thông qua kênh giáo dục nghệ thuật ngày một hiệu quả hơn.